پنجمین سمپوزیوم مدیران حرفه‌ای پروژه روز 11 آبان – هم‌زمان با روز جهانی مدیریت پروژه- در دانشکده ی مدیریت دانشگاه تهران برگزار شد. در این برنامه‌ی یک‌روزه که به همت مجموعه‌ی PMPiran و با مشارکت چندین نهاد علمی و دستگاه اجرایی برپا شده بود، حرفه‌ای‌های صنعت درمورد ابعاد مختلف مدیریت پروژه به سخنرانی و بیان نظرات خود پرداختند.
اولین کسی که پشت تریبون رفت، مهندس سید محمدحسن موسوی دبیر سمپوزیوم بود که ضمن بیان برنامه‌های تدارک‌دیده‌شده گفت «مدیران پروژه کسانی هستند که حاضرند برای رسیدن به اهداف پروژه هر کاری بکنند». به گفته‌ی او «مدیریت پروژه عشق است. وگرنه نمی‌شد از شکست‌ها یاد گرفت و بعد از آن‌ها ادامه داد».
سخنران بعدی، دکتر اصغر ابراهیمی اصل عضو هیئت مدیره‌ی آستان قدس رضوی و مدیر پروژه‌هایی همچون متروی تهران بود. او با ارائه‌ی آمار مختلف اقتصادی از ابتدای انقلاب تا کنون، درمورد وضعیت اجرای پروژه‌ها و بهره‌برداری از آن‌ها با ظرفیتی بسیار پایین صحبت کرد. به گفته‌ی او «آمار درآمد نفت –به خصوص در دولت‌های نهم و دهم که 48 درصد از کل درآمدهای نفتی تاریخ را داشتند- نشان می‌دهد که به اندازه‌ی کافی نقدینگی داریم. اما مسئله این است که با این پول‌ها چه کرده‌ایم؟ باید به دنبال پروژه‌هایی باشیم که حال‌مان را خوب کنند».
دکتر ابراهیمی اصل با بیان خاطراتی از دوران جنگ و آغاز پروژه‌ی ساخت متروی تهران با اصرار آیت‌الله هاشمی و حمایت امام خمینی (ره)، از دورانی گفت که پروژه‌ها با عشق و فداکاری و تلاش انجام می‌شدند. اما به گفته‌ی وی «حالا هر کسی که کار بلد است یا در خانه مانده یا از کشور خارج شده». به عقیده‌ی ابراهیمی اصل «پروژه‌های امروز گران هزینه می‌کنند و معلوم نیست چه کسی باید بهای واقعی این گران هزینه کردن را بپردازد».
سومین سخنران مهندس محمد عطاردیان بود که در حال حاضر عضو هیئت رئیسه‌ی چندین سندیکا و سازمان غیردولتی‌ست و نایب‌رئیسی کانون کارفرمایان ایران را نیز بر عهده دارد. او در سال 1338 از دانش‌کده‌ی فنی دانشگاه تهران فارغ‌التحصیل شده و به گفته‌ی خودش تابه‌حال هیچ سمت دولتی نداشته و همیشه در بخش خصوصی فعال بوده است.
مهندس عطاردیان معتقد است که «برای حل مشکلات نیاز به حرکت نیروی مردمی اقتصاد یعنی بخش خصوصی هستیم. وگرنه با یک اقتصاد دولتی نمی‌شود به جایی رسید». به گفته‌ی وی «باید پول مردم برای اجرای پروژه‌های زیربنایی جذب شود. چون نمی‌شود امیدی به دولت داشت». او تنها خواسته‌ی بخش خصوصی از دولت را حمایت‌های حداقلی و اضافه نکردن به مشکلات دانست و ابراز امیدواری کرد که بخش خصوصی بتواند از دولت جدا شود و مستقل فعالیت کند.
در ادامه‌ی برنامه و پس از استراحت و پذیرایی از حاضرین، دکتر کامران رضایی مدیر عامل شرکت توف نُورد ایران پشت تریبون رفت تا درمورد مدیریت و نظارت فراگیر بر چرخه‌ی عمر پروژه صحبت کند. به گفته‌ی او «بسیاری از پروژه‌ها عملا فاقد استراتژی هستند. باید به کنترل مطالعات راهبردی پروژه توجه بیش‌تری داشته باشیم. مطالعه و تحلیل بازار و توصیه‌های راهبردی برای موفقیت پروژه بسیار مهم هستند.»
دکتر رضایی به ارزش بالای مستندسازی در مدیریت پروژه‌ها اشاره می‌کند و معتقد است که یک مدیریت طرح خوب از همان ابتدا باید روش‌های مستندسازی را مشخص کند. به گفته‌ی او امکان شکستن مرزهای دانش و داشتن افرادی مثل استیو جابز بسیار کم است و به همین خاطر قسمت عمده‌ی تمرکز مدیران باید روی جلوگیری از اتلاف منابع -به عنوان راه اصلی موفقیت- باشد.
در ادامه‌ی برنامه دکتر رامبد باران‌دوست محقق حوزه‌ی مدیریت، درمورد مشکلات جاری کارآفرینان در چرخه‌ی عمر کسب‌وکار سخن گفت. او ضمن اشاره به ضرورت تیم‌سازی و تیم‌شدگی در پروژه‌ها، از فازهای مختلف یک کسب‌وکار و فرصت‌ها و تهدیدهای موجود در هرکدام توضیح داد. به گفته‌ی او «در فاز تولد یک کسب‌وکار باید به دنبال اعضایی برای تیم بود که حرف‌گوش‌کن باشند. در این مراحل افراد معمولا نمی‌توانند به خوبی باهم ارتباط برقرار کنند. اما در مراحل بعد باید به افراد متخصص با ایده‌های مختلف و متفاوت بها داد». باران‌دوست ضمن تشریح فاز رسمی شدن در کسب‌وکارها گفت «مرحله‌ی رسمی شدن سازمان می‌تواند بسیار خطرناک باشد. درگیر شدن با ساختارها می‌تواند با مدیران کاری کند که عملا وظایف اصلی‌شان را هم از یاد ببرند. طوری که کار مشاوران مدیریت عملا می‌شود یادآوری همین وظایف به مدیران».
دکتر سعید محمدی سخنران بعدی سمپوزیوم بود. او که عضو هیئت علمی دانشکده کارآفرینی دانشگاه تهران است، از ارتباط متقابل مدیریت پروژه با کارآفرینی و بهبودهای لازم در این حوزه صحبت کرد. محمدی با بیان این‌که از «موضع انتقادی و عدم تایید» صحبت خواهد کرد، از ترجمه‌های غلط انگلیسی به فارسی از جمله خود واژه‌ی کارآفرینی (entrepreneurship) و برخی مفاهیم وابسته گفت و سپس راه انداختن یک کسب‌وکار، درآمد بالا داشتن، ایجاد شغل برای چند نفر، موفق بودن، قهرمان بودن، خلاق بودن و عاشق کار بودن را مفاهیمی دانست که می‌توانند به کارآفرینی مربوط باشند ولی به هیچ وجه با آن مترادف نیستند و نباید باهم اشتباه گرفته شوند.
در بخش بعدی سخنان خود، دکتر محمدی به رابطه‌ی مدیریت پروژه و کارآفرینی اشاره کرد و گفت که «فرآیندها و رویّه‌های مدیریت پروژه می‌توانند نقش بسیار موثری در کارآفرینی ایفا کنند. در مقابل، کارآفرینی هم می‌تواند روی مدیریت پروژه تاثیر بگذارد». به گفته‌ی او «بهره‌برداری از فرصت‌ها، مدوّن‌تر شدن فعالیت‌ها و برنامه‌ریزی بهتر، از جمله آثار استفاده از فرآیندهای مدیریت پروژه در حوزه‌ی کارآفرینی هستند.»
بعد از سخنان دکتر سعید محمدی، حاضرین و میهمانان برای ناهار و نماز از سالن خارج شدند و بعد از کمی استراحت، سمپوزیوم با سخنرانی مهندس سعید مقدسی رئیس هیئت مدیره‌ی PMPiran ادامه یافت.
مهندس مقدسی درمورد اَبَرمدیران پروژه صحبت کرد؛ کسانی که ضمن دانش فنی درمورد پروژه‌ها، دارای روحیات خارق‌العاده و ذهنیت کارآفرینی هستند. به گفته‌ی او «این ابرمدیران شانس بسیار بالاتری برای موفقیت و رسیدن به اهداف پروژه ایجاد می‌کنند.» او با اشاره به قابلیت تحقیق آکادمیک گسترده درمورد رابطه‌ی کارآفرینی و مدیرت پروژه و ارائه‌ی توضیحاتی درمورد اصول اولیه‌ی مدیریت پروژه و کارآفرینی، این اصول را بسیار نزدیک به هم دانست.
سخنران بعدی مهندس خسرو رودانی مدیر عامل شرکت جندی‌شاپور بود که قسمت عمده‌ی سخنانش را به تشریح کمبودها و مشکلات موجود برای شرکت‌های ایرانی در راه تشکیل کنسرسیوم‌ها اختصاص داد. به گفته‌ی او «فُرمت سازمانی کنسرسیوم‌های ایرانی قابل مقایسه با نمونه‌های خارجی نیست و یکی از دلایل عدم موفقیت آن‌ها -در کنار سایر مشکلات- همین است.»
سمپوزیوم با ارائه‌ای تخصصی از سوی مهندس سعید حامدنیا رئیس هیئت مدیره‌ی شرکت پتروسازه‌ی بین‌الملل درمورد پروژه‌های تحویل‌محور ادامه یافت. او با اشاره به موارد تحویلی در مراحل مختلف پروژه و لزوم مستندسازی این مراحل گفت «15 درصد آخر پروژه، حیاتی‌ترین بخش در اجرای آن است. اما می‌بینیم که بسیاری از مدیران پروژه وقتی به این مرحله می‌رسند عملا پروژه را با این عنوان که دیگر پایان یافته، ترک می‌کنند. دلیل شکست بسیاری از پروژه‌ها می‌تواند همین باشد». به عقیده‌ی حامدنیا باید به آموزش بهره‌برداران پروژه‌ی تکمیل‌شده توجه بیش‌تری نشان داده شود.
مهندس علیرضا مختار مدیر امور قراردادی گروه سرمایه‌گذاری تات با سخنانی پیرامون چالش‌های قراردادی در اَبَرپروژه‌های ساختمانی، برنامه را ادامه داد. او از تغییرات پشت سر هم قوانین -به خصوص قوانین تامین اجتماعی- که باعث سردرگمی بسیاری از پیمان‌کاران و مجریان پروژه‌ها می‌شود گِله کرد و از مشکلاتی گفت که در راه سرمایه‌گذار قرار می‌گیرند و این‌قدر حل‌نشده باقی می‌مانند که عملا او را از سرمایه‌گذاری در پروژه پشیمان می‌کنند.
آقای مختار درمورد مشکلات دیگری که پیش روی مدیران پروژه قرار دارند هم صحبت کرد. به گفته‌ی او «وقتی میلیاردها دلار صرف واردات کالاهایی مثل سوزن ته‌گرد و چوب بستنی می‌شود، چه‌طور می‌شود به اجرای ابرپروژه‌هایی مثل ساخت یک پالایش‌گاه در داخل امیدوار بود؟ ما دچار فقر تکنولوژی هستیم».
سخنران بعدی دکتر عرفان لاجوردی مدیر عامل موسسه‌ی فرصت بود که به قراردادهای مشارکت دولتی-خصوصی (PPP) و چالش‌ها و فرصت‌های آن‌ها در کشور پرداخت. به عقیده‌ی او قراردادهای مشارکت دولتی-خصوصی در کشور ما همان‌قدر که فرصت هستند، می‌توانند تهدید هم باشند.
او با اشاره به توصیه‌ی بانک جهانی مبنی بر عدم استفاده از این نوع قراردادها به عنوان یک روش تامین مالی برای دولت، عنوان کرد «روش حسابداری دولت عموما نقدی‌ست اما در قراردادهای مشارکت دولتی-خصوصی تعهد می‌پذیرد و این تعهدات در حساب‌های دولت نشان داده نمی‌شوند. به همین خاطر قراردادهای PPP می‌توانند به بحران بدهی برای دولت منجر شوند». به گفته‌ی وی «این بحران‌ها در طولانی‌مدت و بعد از تغییر چندین دولت تاثیر خود را نشان می‌دهند».
عنوان آخرین سخنرانی سمپوزیم «شکست‌های دوست‌داشتنی من» بود که توسط مهندس سینا قاضی مدیر عامل شرکت دوناب ارتباط ارائه شد. در این سخنرانی، قاضی از زندگی شخصی و شکست‌هایی که با آن‌ها مواجه شده بود صحبت کرد و از درس‌هایی گفت که می‌توان از هر شکست گرفت. به گفته‌ی او «بعضی اتفاقات هستند که موقع وقوع‌شان فکر می‌کنیم همه چیز تمام شده و بدترین اتفاق ممکن رخ داده اما با گذشت زمان و تغییر زاویه‌ی دیدمان می‌فهمیم که چه‌قدر در مسیر زندگی‌مان تاثیر مثبت گذاشته‌اند.»
شروع متفاوت سخنرانی و صحبت از زندگی شخصی -از اولین شکست در 16 سالگی تا ورود به بازار کار و شکست‌های حرفه‌ای- باعث استقبال حاضرین از سخنرانی مهندس سینا قاضی شد.
در طول سخنرانی‌هایی که شرح داده شدند، دو کارگاه آموزشی نیز در حاشیه‌ی سمپوزیم برگزار شد. اولی کارگاه طراحی پروفایل حرفه‌ای برای مدیران پروژه بود و دومی کارگاه اصول و راهکارهای اجرای استراتژی‌های پروژه که به ترتیب توسط دکتر توکل شرفی و دکتر عباس خدادادی برگزار شدند.
اختتامیه نیز با تقدیر از پیش‌کسوتان، مدیران حرفه ای پروژه و سخنرانان، پایان بخش سمپوزیوم مدیران حرفه ای پروژه شد.
